پای دلال‌ها‌ به ماجرای رحم اجاره‌ای هم کشیده شده است

رحم اجاره‌ای ۲ تا ۹ میلیون تومان !

زهرا کشوری

ناباروری سومین عاملی است که ممکن است کیان یک خانواده ایرانی را به خطر بیندازد و بعد از اعتیاد ومشکلات جنسی آنها را به سمت طلاق بکشاند. اما علم این روزها آنقدر پیشرفت‌ کرده تا راهی را برای جلوگیری از پاشیده شدن یک َآشیانه جلوی پای زوج‌های نابارور بگذارد. راهی که متخصصان از آن به عنوان آخرین راه یاد می‌کنند؛ رحم‌های اجاره ای. رحم‌‌های اجاره‌ای امروز نه تنها در خانواده‌های ایرانی؛ که در بسیاری از کشور‌های دنیا راهی است برای بچه دار شدن خانواده‌هایی که رحم مادر خانواده به دلایل مختلف نمی‌تواند در ۹ ماه بارداری میزبان کودک خود باشد. اما عدم شفاف‌سازی این روش و فرهنگ‌سازی مناسب باعث شده تا دوباره پای دلال‌ها و واسطه‌ها به مسئله باز شود و بازار سیاهی در کنار این اتفاق خوشایند به‌وجود‌آید. بازاری که امروز در خفا رحم اجاره‌ای را بین ۲ تا ۹ میلیون به فروش می‌رساند البته وقتی پای متقاضی خارجی از کشورهای دیگر به میان می‌آید واسطه قیمت را به ۲۵ میلیون هم می‌کشاند. از سوی دیگر نبود قانون مشخص و نظارت کافی باعث شده تا این مسئله خود به مشکلات دیگری در زندگی زوجین منجر شود.

ساعت شنی!

شاید یکی از جدی‌ترین برنامه‌های ساخته شده درباره مادران حامل(رحم‌های اجاره ای) سریال«ساعت شنی» بود که نگاه آسیب‌شناسانه‌ای به مسئله داشت و تا حدود‌ زیادی توانست که ذهن جامعه را با این روش تازه آشنا کند. رحم اجاره‌ای در سایر کشور‌ها خیلی زود جای خود را بازکرد. سایت‌های زیادی اخباری از رحم اجاره‌ای و حتی استفاده از رحم خواهر، مادر یا مادربزرگ به عنوان رحم اجاره‌ای را بازتاب می‌دهند. به گفته «مجید ابهری» آسیب‌شناس، مطالعه آمارهای سالانه در کشور نشان می‌دهد که هر سال ۱۰۰ هزار نفر به جمعیت نابارور ایرانی اضافه می‌شود و سازمان بهداشت‌جهانی سهم نازایی در ایران را در میان جمعیت بارور ۱۲ درصد اعلام کرده است. به گفته او براساس این دو آمار ناباروری در لیست آمارهای طلاق در کشور ما جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده و می‌توان گفت سومین دلیل طلاق در ایران بعداز اعتیاد و مشکلات جنسی و عدم تفاهم است. به گفته ابهری برای درمان ناباروری امروز روش‌هایی انتخاب می‌شود که خالی از ابعاد روانی واجتماعی نیست. گذشته از رحم اجاره‌ای در میان زوج‌های ایرانی، معمولا جراحی لقاح انجام می‌شود که به AZF معروف است. احتمال بچه‌دار شدن در این روش ۲۰ تا ۳۰ درصد است که هزینه بسیار سنگینی دارد اما باز هم از سوی خانواده‌های ایرانی آزمایش می‌شود. البته مجید ابهری استفاده از «رحم اجار ه ای» را آخرین راه حل برای گره گشایی از مشکل ناباروری می‌داند. یک طرف این ماجرا به گشودن گره از زندگی زن و شوهری منجر می‌شود که سال هاست در حسرت پدر و مادر شدن مانده‌اند و در سمت دیگر‌ فقر پای زنی دیگر‌ را به ماجرا باز می‌کند که برای برطرف کردن نیاز مالی قبول می‌کند جنین زن و شوهر دیگری را در رحم خود پرورش دهد. این مسئله به گره‌گشایی مشکلات بسیاری از خانواده‌ها منجر شده‌است. هرچند به یک کار تجاری تبدیل شده تا بخشی از زنان که عمدتا نیازمند و فقیر هستند از این روش برای تامین مخارج زندگی خود و فرزندانشان بهره می‌گیرند.

انعقاد قرارداد!

به گفته ابهری میان زوجین که از رحم اجاره‌ای استفاده می‌کنند و زنانی که رحم خود را اجازه می‌دهند قراردادی بسته می‌شود که در این قرارداد یک نفر به عنوان داور معرفی می‌شود. این داور کسی است که معمولا وظیفه معرفی مادر اجاره‌ای را به عهده دارد. اما گاهی مشکلات احساسی وعاطفی به ماجراهایی در این میان منجر می‌شود. به اعتقاد ابهری از نگاه رفتا‌رشناسی مادران اجاره‌ای هر چقدر به این کار به عنوان یک شغل و وظیفه نگاه کنند باز هم ازنظر روانی و رفتاری درگیر آن می‌شوند و چرا در حقیقت پروراندن یک جنین در شکم گذشته از ارتباط خونی با آن در طول ۹ ماه از نظر عاطفی نیز ارتباط برقرار می‌شود. اختلاف نظرهای بسیاری بین علما و کارشناسان درباره تعلق فرزند به مادر نابارور و مادر حامل وجود دارد که همین مسئله ممکن است به مانعی تبدیل شود. به گفته ابهری درگیری فکری مادر اجاره‌ای در بسیاری از اوقات با تولد فرزند تمام نمی‌شود و در پاره‌ای مواقع این ارتباط آنقدر عمیق می‌شود که باعث فرار مادر حامل همراه فرزند نوزاد و یا انکار وی و به قول معروف «دبه کردن» او می‌رسد چرا که مادرحامل احساس می‌کند‌ از وجودش سوءاستفاده شده و هرچند درقبال این کار پول گرفته اما خلأ عاطفی ناشی از قرار دادن بخشی از جسم همیشه او را آزار خواهد داد. به گفته ابهری اجاره ۹ ماهه رحم بستگی به نیاز مادر از ۲میلیون آغاز می‌شود و تا ۹ میلیون در نوسان است که صد البته بستگی به مهارت واسطه دارد که در این میان پورسانت یا کمیسیون نیز نصیب او می‌شود.

باجگیری!

ابهری اعتقاد دارد که باید سازمانی مسئولیت اصلی این ماجرا را در یک بیمارستان به عهده بگیرد. به اعتقاد ابهری سازمان بهزیستی می‌تواند یک انتخاب خوب باشد. او اعتقاد دارد وقتی این موضوع در قالب قانون صورت گیرد جلوی سوءاستفاده‌های بعدی گرفته می‌شود. علاوه بر اینکه قانون هنوز وضعیت مادر حامل و مادرنابارور را مشخص نکرده است همین مسئله باعث شده تا پیامدهای بعد گریبانگیر زوج نابارور شود.‌برخلاف جوامع دیگر که حتی ممکن است مادر حامل را از اعضای فامیل یا خانواده انتخاب کنند اما این مسئله از سوی بسیاری از خانواده‌های ایرانی کتمان می‌شود. زوج نابارور حتی ممکن است به مسافرت‌های طولانی بروند و پس تولد بچه به شهر خود برگردند. به گفته ابهری در برخی موارد بعضی از مادران حامل بعد از زایمان با تهدید خانواده نابارور به افشای موضوع برای فامیل آنها و چگونگی بچه دار شدنشان‌، اقدام به باجگیری می‌کنند. او اعتقاد دارد اگر یک نهاد به طور قانونمند این موضوع را هدایت و اجرا کند‌از عوارض و عواقبت سوء آنها جلوگیری می‌شود.

دلال‌ها در کمین!

ابهری از وجود گروهی دلال در جنوب شهر خبر می‌دهد که بیشتر به دنبال شناسایی زنان بیوه هستند. بیوه‌هایی که فقیر هستند اما اعتیاد ندارند. به گفته او در این پروسه آزمایش‌های اعتیاد، ایدز و… از این زنان گرفته می‌شود. هرچند آزمایش‌های اعتیاد از مادران حامل گرفته می‌شود اما به گفته ابهری برخی ازاعتیادها مثل اعتیاد به شیشه نشان نمی‌دهد. همچنین او انجام تست افسردگی و پرخاشگری را برای مادر حامل ‌ لازم می‌داند. به گفته ابهری هرچند ۶۰ درصد خصوصیات فرزندان به ژن برمی گردد اما به دلیل تغذیه از خون مادر خصوصیات هم از مادر حامل به فرزند انتقال می‌یابد بنابراین توجه به شرایط روحی مادر بسیار مهم است. مسئله‌ای که فقر حتما روی آن تاثیر می‌گذارد. او به زوج‌های نابارور توصیه می‌کند که اگر پای واسطه‌‌ هم به میان می‌آید حتما معتبر باشد.

مادران حامل، مد روز!

مشکلات قانونی زیادی پیش‌روی مادران حامل وزوج‌های نابارور وجود دارد اما مسئله دیگری هم برخی از جامعه شناسان را آزار می‌دهد. پدیده‌ای که بسیاری از پژوهشگران اعتقاد دارند ارتباط مستقیمی با طبقه تن آسا‌ن و طبقات مرفه جامعه دارد. در واقع، کسی که پول دارد و از سوی دیگر می خواهد اندام خود را متوازن نگه دارد، ترجیح می‌دهد تا زیان های جسمی دوران بارداری و همچنین درد و عوارض زایمان را از خود دور کرده‌ و در عوض لذت داشتن فرزند را بدون عوارض یاد شده تجربه کند. لذا زنی که متعلق به طبقه تن آسان باشد، ترجیح می دهد تا با خرج مبلغی از ثروت خود، علاوه بر دوری از عوارض یاد شده و لذت داشتن فرزند، به نوعی طبقه اجتماعی خود را نیز به رخ دیگران بکشاند. لذا در نزد دیگران، زنی که فرزندش را برایش به دنیا می آورند، زنی است که علاوه بر تعلق به طبقه ای خاص، دارای فرهنگی خاص و همچنین ذائقه ای خاص است و لذا تفاوت عمده ای با سایر طبقات جامعه دارد. از این رو، زنان دیگر نیز در پروسه مدگرایی و تبلیغ، سعی در فراگیری این امر نموده و در این صورت، این امر به شدت در جامعه رواج خواهد یافت. این رواج‌ همانا تحت تاثیر الگو گیری بوده و تبدیل به سرلوحه آبرومندی زنان جامعه خواهد شد. در این پروسه، کارکرد آشکار رحم اجاره ای (که همانا کمک گرفتن از فردی دیگر در صورت داشتن بیماری های خاص، برای به‌دنیا آوردن فرزند، نظیر نازایی و…) به حاشیه رانده شده و کارکرد پنهان (که همانا سبک و الگوی مصرف و تعلق طبقاتی است) به متن می آید.هرچند ابهری می‌گوید که قانون باید نازا بودن زنان را برای گرفتن مادر حامل مشخص کند اما واقعیت ماجرا این است که قانون آنطور که باید در صحنه حضور ندارد.بنابراین بعید نیست داشتن مادر حامل درخانواده‌های مرفه به مد روز تبدیل شود!

ایران تنها کشور خاورمیانه است که موضوع مادران حامل در آن اجرایی شده است

مادر‌حامل، راهی برای پیشگیری از طلاق

مهدیه تقوی راد

چهره‌ها هر کدام داستانی دارند، در راهروهای پژوهشکده رویان می‌توان هزاران چهره متفاوت را دید که در پس هر کدام از آنها داستانی نهفته است، اما وجه مشترک همه آنها آرزوی مادر شدن است. آرزویی که سال‌هاست به سرانجام نرسیده‌ و رویان آخرین تیر ترکش آنها برای رسیدن به این آرزو است. زن سالهاست در آرزوی داشتن فرزند به این در و آن در زده و موسسه رویان آخرین آدرسی بوده که برای برآورده کردن آرزویش به آن مراجعه کرده…

موضوع پرورش فرزند در رحم مادران حامل اگر چه چند سالی است که در کشور‌ باب شده اما به نظر می‌رسد خلأهای زیادی در آن وجود داشته باشد و نیازمند وضع قانون در قانون مدنی است تا هر گونه ابهام در این زمینه بر طرف شود.

در موسسه رویان که به عنوان مهم‌ترین مرکز برای درمان ناباروری شناخته می‌شود سالانه ۴ تا ۵ هزار بیمار وارد مرحله نهایی درمان می‌شوند. این موضوع نشان از جایگاه علمی بالای کشورمان در این موضوع دارد. دکتر حمید گورابی، رئیس پژوهشگاه رویان با اشاره به این نکته که میزان موفقیت ایران در درمان ناباروری در دنیا حدود ۳۵ ا ۴۰ درصد است، می‌گوید: با توجه به موفقیت‌های کشورمان در این باره بیماران نیازی به مراجعه به خارج از کشور ندارند و وضعیت به گونه‌ای است که تعداد زیادی از بیماران برای درمان به مراکز درمانی ما مراجعه می‌کنند.

دکتر گورابی، با اشاره به موضوع مادران حامل که چند سالی است در کشورمان مطرح شده است، می‌گوید: اینگونه درمان تبعات خاصی دارد که برای کاهش این تبعات باید موارد حقوقی و اخلاقی آن مد نظر قرار بگیرد. وی با اشاره به این نکته که هنوز رابطه حقوقی بین مادر حامل و فرزند در کشورمان مشخص نیست، به قراردادهایی که بین زوجین نابارور و مادر حامل نوشته می‌شود، اشاره کرده و می‌گوید:معمولا زوجین برای این که بعدها دچار مشکلی نشوند با مادر حامل قرار دادی را امضا می‌کنند اما ‌اگر این قراردادبه لحاظ قانونی مشکل داشته باشد و مادر حامل ادعایی را مطرح کند، باید مشخص شود که در این خصوص حق با کیست و قراردادی که بین طرفین بسته شده تا چه اندازه وجهه قانونی داشته است.

یک سال انتظار برای مادر شدن

دکتر رضا عمانی سامانی، عضو هیات علمی پژوهشکده رویان نیز در گفت‌وگو با تهران امروز با اشاره به اینکه ۱۰ درصد زوج‌های کشور نابارور هستند، گفت: آخرین راهکار درمانی برای تنها یک تا ۲ درصد این افراد، «مادر حامل» است.

وی می‌گوید:‌ زوجین نابارور در صورتی که برای فرزند دار شدن با مادر حامل موافقت کنند، باید مدت یک سال در انتظار باشند تا بتوانند مورد مناسبی را برای این کار پیدا کنند‌ اما برخی از خانواده‌ها خودشان فردی را که حاضر به این کار باشد به مرکز معرفی می‌کنند و مادر معرفی شده بعد از انجام آزمایش‌ها و تست‌های مختلف بهداشتی و درمانی وقتی از نظر سلامت تایید شد می‌تواند جنین را پرورش دهد.

به گفته وی بهترین سن برای مادران حامل ۲۰ تا ۳۵ سالگی است که یک بار تجربه زایمان را داشته باشند چرا که سنین بالاتر به دلیل عوارض ناشی از بارداری مورد تایید پزشکان قرار نمی‌گیرد.

وی در خصوص احتمال ابتلای جنین به بیماری‌های مادر حامل می‌گوید: مادر حامل قبل از باردار شدن،‌ از نظر بیماری‌های عفونی و سایر بیماری‌ها توسط مرکز بررسی می‌شود ولی ممکن است در طول دوران بارداری دچار بیماری‌هایی مثل سرخک و.. شود که این احتمال کم است.

به گفته دکتر سامانی :‌ بیمه خاصی برای رحم مادران باردار وجود ندارد. اگر خود مادران حامل بیمه باشند، می‌توانند از امکانات آن استفاده کنند ولی اگر بیمه نداشته باشند هیچ تعهدی در قبال آن وجود ندارد.

لیست انتظار مادران حامل سوال دیگری است که دکتر سامانی در پاسخ به آن می‌گوید: معمولا آماری در باره لیست انتظار و مادران حامل ارائه نمی‌شود، اما در همایش اخیر رویان آماری مربوط به این مادران حامل موسسه عنوان شد که بر اساس آن در حال حاضر بیش از ۱۰۰ نفر در موسسه رویان در لیست انتظار قرار دارند که بیشتر از ۵۰ نفر آنها در مرحله بارداری قرار گرفتند. وی در خصوص قیمت‌های پیشنهادی در این باره می‌گوید: قیمت‌هایی که بین زوجین نابارور و مادر حامل رد و بدل می‌شود متفاوت است اما به طور معمول قیمتی معادل ۸ میلیون تومان برای ۹ ماه درنظر گرفته می‌شود اما در برخی موارد بعضی از مادران حامل به رغم توافقاتی که با زوجین دارند بعد از زایمان به دلیل مشکلات عاطفی که برایشان به وجود می‌آید حاضر به جدایی از نوزاد نیستند اما در قبال گرفتن مبلغی پول نوزاد را تحویل می‌دهند. یکی از مشکلات زوجین ناباروری که از مادر حامل برای فرزند دار شدن استفاده می‌کنند،‌ در زمان زایمان نمود بیشتری پیدا می‌کند. بر اساس قوانین وزارت بهداشت بیمارستان‌ها گواهی ولادت نوزاد را به نام مادر صادر می‌کنند و این موضوع برای زوجین نابارور قابل قبول نیست. به همین دلیل برخی از زوجین برای این که با این مشکل مواجه نشوند شناسنامه مادر ژنتیکی را به جای مادر حامله به بیمارستان ارائه می‌کنند که ممکن است این کار باعث مشکلاتی برای آنها شود. دکتر سامانی در این باره می‌گوید:‌ در برخی موارد چون راهکار قانونی برای این عمل پیش‌بینی نشده، والدین شناسنامه مادر ژنتیکی را به عنوان شناسنامه مادر حامل به بیمارستان ارائه می‌کنند ولی اگر در طی روند زایمان اتفاقی برای مادر حامل به وجود بیاید و مادر فوت کند، چون شناسنامه مادر ژنتیکی ارائه شده، این شناسنامه باطل می‌شود و مشکلات بعدی گریبانگیر خانواده‌ها می‌شود. عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان ادامه می‌دهد: عمده‌ترین چالش در خصوص مادران حامل فقدان و سکوت قانون است، چرا که در این باره قانونی وجود ندارد. همچنین در خصوص شناسنامه فرزندانی که از این طریق به دنیا می‌آیند نیز معضلاتی مطرح است. زیرا طبق قانون و دستورالعمل موجود، شخصی که زایمان می‌کند، مادر محسوب می‌شود. اما در رابطه با مادر حامل، مادر شخص دیگری است و بناست پس از تولد از او نگهداری کند. در حالی که گواهی ولادت به نام مادر حامل صادر می‌شود که اکنون راهکاری برای حل آن متصور نشده است.

وی تصریح می‌کند:‌زوجین با ارائه گواهینامه مراکز نازایی به دادگستری می‌توانند برای فرزندشان گواهینامه بگیرند و یا با ارائه گواهی مراکز ناباروری به بیمارستان می‌توانند در همان بیمارستان گواهی تولد را به نام خود بگیرند.

دکتر سامانی در خصوص امکان سوء استفاده افراد سودجو از زوجین نابارور و به وجود آمدن بازار سیاه در این باره می‌گوید: ما در موسسه اجازه ورود واسطه‌ها را نمی‌دهیم. ولی اگر واسطه‌ها در این کار ورود پیدا و درآمد کسب کنند مشکل به وجود می‌آید ولی با قانونمندی می‌شود دست واسطه‌ها را از این کار قطع کرد.

کاهش آمار طلاق در خانواده ها

علی بهرامی، قاضی دادگاه خانواده در این باره می‌گوید: قانون اهدای جنین ۲۹تیرماه ۸۲ درمجلس شورای اسلامی تصویب شد و در هشتم مرداد ۸۳ به تایید شورای نگهبان رسید. به موجب این قانون تمام مراکز تخصصی درمان ناباروری مجاز شدند تا با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در این قانون نسبت به انتقال جنین‌های حاصل از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی و شرعی به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنهابه اثبات رسیده است، اقدام کنند. به این ترتیب که جنین متعلق به یک زن و شوهر بارور را از طریق تلقیح خارج از رحم یک زن بارور قرار می‌دهند تا به طور طبیعی به حیات خود ادامه دهد و پرورش پیدا کند و متولد شود.وی با اشاره به این نکته که تقاضای جنین اهدایی باید مشترکا از طرف زن و شوهر متقاضی فرزند تنظیم و تسلیم شود، افزود:‌ دادگاه در صورت احرازشرایط، مجوز دریافت جنین اهدایی را به این زن و شوهر می‌دهد تا صاحب فرزند شوند.

بهرامی با اشاره به مزایای قانون اهدای جنین افزود: اولین تاثیر مثبت این قانون جلوگیری از فروپاشی کانون خانواده‌هاست. چرا که زوجین نابارور می‌توانند از طریق مادران حامل صاحب فرزند شوند این در حالی است که در گذشته مواردی از درخواست‌های طلاق به‌دلیل بچه دار نشدن صورت می‌گرفت.

غم فقدان، در انتظار مادران حامل

دکتر مهرداد کاظم زاده عطوفی ( دبیر انجمن روانشناسان بالینی )

درخصوص مادران حامل و نگاه جامعه به این افراد تاکنون در کشورمان مطالعه ای انجام نشده است. موضوع مادران حامل موضوعی نو در جامعه است و شهروندان اطلاعات چندانی نسبت به این موضوع ندارند تا زمانی که فقدان اطلاعات در جامعه وجود داشته باشد، نگرش جامعه نیز با توجه به سوءگیری های اولیه نسبت به موضوع منفی است چراکه مردم از دیدگاه های مذهبی و احکام شرعی مرتبط با این موضوع آگاهی ندارند.

اما برای این که جامعه به رشد برسد و بستر پذیرش این موضوع در جامعه فراهم شود نیازمند افزایش دانش و ‌آگاهی از طریق مجامع علمی‌و مذهبی هستیم تا مردم نسبت به اصل موضوع آگاه شوند. با وجود این که مادران حامل می‌دانند جنینی که در رحم خود پرورش می‌دهند متعلق به آنها نیست اما در طول و بعد از زایمان دچار اضطراب شدید می‌شوند چراکه باید خود را برای فرآیند از دست دادن فرزندی که متعلق به خودشان نیست، آماده کنند.

این مادران بعد از زایمان نیز دچار «غم فقدان» می‌شوند اما اگر زمینه سازگاری با آن را داشته باشند با این موضوع کنار می‌آیند ولی اگر نتوانند این موضوع را مدیریت کنند اضطراب آنها منجر به افسردگی می‌شود. بعضی از مادران نیز دچار احساسات متناقض می‌شوند و ممکن است یا از جنین در حد افراط مراقبت کنند یا اینکه سهل انگار شوند و به این دلیل که در آینده ای نزدیک جنین از او گرفته می‌شود، بر جنین خشم بگیرند.

غم فقدان، در انتظار مادران حامل

مادران حامل نیز مانند دیگر انسان های طبیعی دوره های غم از دست دادن و افسردگی را تجربه می‌کنند. طبیعتا بعد از ۹ ماه حمل جنین بدون این که بتوانند فرزند را در کنار خود داشته باشند احساس دوگانه پیدا می‌کنند چرا که با یک ماهیت انسانی در ارتباط هستند که تعلق به آنها ندارد. نوزادانی که از مادران حامل متولد می‌شوند با کودکانی که به‌عنوان فرزند خوانده در جامعه شناخته می‌شوند فرق می‌کنند ولی این کودکان نیز اگر متوجه شوند که در رحم مادر حامل پرورش یافته اند، دچار دوگانگی خواهند شد. این موضوع می‌تواند در فرآیند رشد به مرور به این بچه ها منتقل شود تا بتوانند با آن کنار بیایند.

خصلت مادران حامل به جنین منتقل نمی‌شود

اگر چه نوزادانی که در رحم مادر حامل پرورش پیدا می‌کنند خصلت های ژنتیکی را از والدین خود به ارث می‌برند اما به‌طور طبیعی وقتی با ماهیت انسانی روبه‌رو هستیم وجود تاثیرات غیرقابل انکار می‌شود . به عنوان مثال اگر مادر حامل مضطرب باشد این اضطراب و تبعات ناشی از آن نیز به جنین منتقل می‌شود اما هیچ مطالعه پویایی از محیط ها و تاثیرات آنها بر جنین در دنیا وجود ندارد ولی به طور طبیعی ادراک احساسی هیجانی مادر حامل روی جنین اثر می‌گذارد ولی این تاثیر پایدار نیست و زمانی که محیط بعدی که فرزنددر آن پرورش پیدا می‌کند عاری از مشکلات باشد، مشکلات ناشی از هیجانات مادر در دوران جنین نیز یا بر طرف می‌شود یا کمتر می‌شود.

رحم اجاره ای آخرین راهکار است

پروفسور حسین باهر ( جامعه شناس )

مردم باید متوجه این موضوع بشوند که موضوع مادران حامل از نظر فقهی بلامانع است و مادران حامل مرتکب خلاف نمی‌شوند. موضوع اجاره کردن رحم همانند اهدای کلیه به فرد نیازمند است که در جامعه مورد قبول واقع شده و هیچ‌کس ایرادی به آنها نمی‌گیرد. باید مجموعه ای از متخصصان دینی و دانشی با یکدیگر هم‌آوایی کنند تا مسئله‌ای را که مشکل مبتلابه جامعه است، پاسخگو باشند اگر این نظر مثبت شد از طریق رفتارشناسان و صداوسیما و رسانه ها توضیحات لازم به مردم داده شود تا ابهامات این طرح بر طرف شود. اما در صورتی که هیچ اطلاعاتی در این باره به مردم داده نشود، ممکن است این مسئله همانند فروش کلیه باعث بروز بازار سیاه و بالا رفتن قیمت شود. اگر چه موضوع مادران حامل در جامعه ما عرف نیست ولی با توجه به آمار‌ بالای زوج هایی که نمی‌توانند فرزند دار شوند این مسئله موضوعی اضطراری تلقی می‌شود و هر موضوعی که در حد اضطرار باشد حتی اگر ممنوع باشد به تشخیص صاحب‌نظر مباح می‌شود مثل گرفتن روزه که واجب است ولی اگر مشکلی برای روزه‌دار به وجود بیاید مباح می‌شود . برای پذیرش مادران حامل باید فرهنگ جامعه اصلاح شود و مردم این موضوع را بپذیرند که مادران حامل گامی‌ برای کمک به خانواده‌هایی برمی‌دارند که نمی‌توانند به دلایل پزشکی صاحب فرزند شوند و استفاده از مادران حامل برای پرورش فرزندان آنها در محیط طبیعی رحم با رعایت تمام موازین اخلاقی و شرعی، آخرین راهکار است.

مجلس باید وارد موضوع شود

دکتر سید محمد آذین ( دکترای حقوق خصوصی و مدرس دانشگاه )

درباره استفاده از مادران حامل به‌عنوان حمل جایگزین اول باید مشروعیت این کار بررسی شود و مبانی شرعی و اخلاقی «حمل جایگزین» در جامعه تحلیل شود و به جمع بندی در این خصوص برسیم و مشخص شود که آیا باید این کار تجویز شود یا نه تا بتوانیم به یک فرآیند قانونی در این خصوص برسیم.

در حال حاضر دو نوع حمل جایگزین وجود دارد :

۱ – اولین راه حمل جایگزین سنتی است که ترکیبی از اهدا و حمل است به این صورت که اسپرم از مرد متقاضی گرفته می‌شود و تخمک از مادر حامل اما درخصوص این عمل و نوع حمل تردید وجود دارد و اکثریت علما این موضوع را قبول ندارند.

-۲ نوع دوم «حمل کامل» است که جنین بارور شده به رحم مادر حامل منتقل می‌شود و مادر حامل فقط وظیفه نگهداری از جنین تا زمان تولد را دارد که این نوع حمل در جامعه ما مشروعیت بیشتری نسبت به نوع اول دارد اگر چه هنوز هم در بین بسیاری از افراد جامعه پذیرفته نشده است.

در بسیاری از کشورها حمل جایگزین هنوز قانونمند نشده است و ضرورت وجودی آن احساس نشده است که این وضوع به جدید بودن موضوع حمل جایگزین برمی‌گردد.

این مشکل در کشور ما هم وجود دارد و با وجود این که درخصوص سقط جنین و دیه صحبت شده است اما به علت نو بودن مسئله در باره آن ماده قانونی وجود ندارد اما این مشکل باید به گوش نمایندگان مجلس و قانونگذاران برسد تا بتوانند درباره آن چاره‌اندیشی و لایحه جامعه تهیه و تدوین کنند تا بتوانند به تمام سوالاتی که در این باره و بیندیشند و لایحه جامعی تهیه کنند که بتواند به تمام سوالات پاسخ دهد ولی با توجه به خلأ قانونی که در آن وجود دارد سکوت کرده اند ولی مفاد قرار داد بین والدین و مادر حامل می‌تواند به‌عنوان قانون عمل شود و تا زمانی که تخلف از این قرارداد محرز نشود این قرارداد به قوت خودش باقی است.

محرم بودن مادر حامل

یک نظر بر این است که این مادر حکم مادر رضاعی را پیدا می‌کند و آن را به زمان شیرخوارگی و محرم شدن شیرخواره به مادر رضاعی تشبیه می‌کنند و رابطه محرمیت را عنوان می‌کنند و یک نظر می‌گوید که با این کار محرمیت ایجاد نمی‌شود اما مهم‌ترین موضوع در این زمینه بحث نسب است که نسب این بچه به چه کسی می‌رسد؛ مادر ژنتیکی یا مادر حامل؟

بعضی معتقدند هر دو حق مادری دارند اما اگر در این باره مشکلی به‌وجود بیاید و با توجه به سکوت قانونگذار، دادگاه مخیر است که با توجه به تشخیصی که می‌دهد نظر عادلانه‌تر را اعمال کند . احتمال دارد که مادر حامل بعد از مدتی مدعی شود اما وجود قرارداد این حق را از او سلب می‌کند .

تدریس در دانشگاه ها

در رشته حقوق پزشکی این موضوع تدریس نمی‌شود اما در مباحث اخلاق پزشکی در دکترای حرفه‌ای این موضوع تدریس می‌شود و این جای بحث دارد و باید در دو رشته اخلاق و حقوق پزشکی مطرح شود.

خلأ قانونی داریم

دکتر آیدین مولا زاده ( حقوقدان )

در خصوص بحث مادران حامل خلأ قانونی وجود دارد . در قانون مجازات اسلامی‌ اگر چه در خصوص دیه و سقط جنین مواردی بیان شده اما به‌علت این که مادران حامل موضوعی نو در جامعه است در قانون از آن صحبتی نشده است حتی در قانون مدنی نیز که درخصوص مسائل و روابط بین اشخاص تعریف شده است اما از مادران حامل صحبتی به میان نیامده است.

وجود این موضوع باعث بروز مشکلات زیادی برای زوجینی که مایل به استفاده از مادر جایگزین برای فرزند دار شدن هستند، شده اما برای برطرف شدن این خلأ باید حقوق پزشکی در جامعه جدی گرفته شود و در دانشگاه نیز تدریس شود.

افراد آگاه باید از طریق کمیسیون های حقوقی و قضایی مجلس، موضوع را دنبال کنند و نسبت به آسیب شناسی و شناسایی موضوع اقدام کنند .

همچنین با استفاده از نظر علما و مراجع نسبت به قانون های لازم مورد بحث این موضوع بررسی شود که بهترین راه مطرح شدن این موضوع در کارگروه کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی‌و حضور افرادی که اشراف کامل به این موضوع دارند، است.

در زمانی که تصمیم به استفاده از مادران حامل گرفته می‌شود،‌ قرار دادی بین والدین و مادر حامل بسته می‌شود که در آن شرایط طرفین قید می‌شود و دو طرف طبق قانون مدنی ملزم به رعایت این توافقنامه هستند.

منبع : روزنامه تهران امروز – شماره

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: